Wystawa przygotowana z okazji obchodów Roku Dzierżonowskiego w dwusetną rocznicę urodzin wybitnego pszczelarza.
JAN DZIERŻON
/1811 - 1906/
Najwybitniejszy syn ziemi śląskiej. Urodził się 16.01.1811 roku we wsi Łowkowice, gmina Kluczbork. W 1833 r. ukończył wydział teologii na uniwersytecie we Wrocławiu, poza tym uczęszczał na wykłady matematyki, astronomii i historii.
Jako wikary w podopolskich Siołkowicach uruchomił ul obserwacyjny, gdzie po raz pierwszy uchwycił fakt dzieworództwa (partenogenezy - czyli rozwoju normalnego zarodka z niezapłodnionego jaja) u pszczół. Udowodnił, że unasieniona matka pszczela składa dwa rodzaje jaj:
z niezapłodnionych powstają partenogenetycznie trutnie,
z zapłodnionych - robotnice lub matki. Ta udowodniona słuszność przyniosła Dzierżonowi światową sławę jako uczonemu-teoretykowi, jak również jako praktykowi reformatorowi, który zrewolucjonizował hodowlę pszczół, czyniąc z niej gałąź gospodarki wiejskiej.
Do najważniejszych dzieł naukowych Dzierżona należą: "Rationelle Bienenzucht" oraz "Der Zwillingstock", wiele z jego dzieł przetłumaczonych było na inne języki europejskie,
w języku polskim ukazały się: "Nowe udoskonalone pszczelnictwo", "Dodatek do teorii i praktyki nowego pszczelorza". W uznaniu odkryć naukowych uniwersytet
w Monachium nadał Dzierżonowi doktorat honoris causa (1872), a wiele rządów europejskich wysokie ordery
i odznaczenia, otrzymał m.in. honorowe członkostwo towarzystw rolniczych w Krakowie i Lwowie. Prace Dzierżona wywołały gwałtowne spory naukowe przez przeszło 50 lat.
Jan Dzierżon nadał pszczelarstwu nowy impuls, wprowadzając nowy typ ula pszczelego - ul skrzynkowy (ze snozami), który różnił się od wcześniejszych tym, że drewniane listewki można było wyjąć nie niszcząc pszczół, ponieważ plastry odcinało się jak w dzisiejszych ulach ramkowych.
Pod koniec swojego życia wrócił do rodzinnych Łowkowic, gdzie "pszczelarzył" aż do śmierci - 26.10.1906r.
W uznaniu jego zasług po wojnie utworzono w Kluczborku
w gmachu przy dawnej bramie zamkowej Muzeum im. ks. dr Jana Dzierżona, poświęcone głównie historii pszczelarstwa na Śląsku w okresie od X do XX wieku.
Dzięki ofiarności braci pszczelarskiej z całej Polski, działaczy PZP z województwa i Kluczborka odbyło się w dniu 20.09.1981 r. odsłonięcie i poświęcenie pomnika Dzierżona.
W Łowkowicach, zwanych również w dawnych czasach Bienendorf - pszczela wieś, znajduje się grób tego wybitnego syna ziemi śląskiej.
W miejscu, gdzie znajdował się dom Jana Dzierżona znajduje się Dom Ludowy (od 2 lat) poświęcony jego pamięci, również w tej wsi znajduje się szkoła nazwana jego imieniem.
W pobliżu wsi Maciejów znajduje się Skansen Dzierżonowski przy Stacji Unasienniania Pszczół, gdzie można podziwiać różne ule figuralne.
Spis książek wykorzystanych na wystawie:
1. Brożek Ludwik, Gładysz Antoni, Mazak Stanisław: Jan Dzierżon. Studium monograficzne. Człowiek. Dzieło. Dokumenty. Opole 1978
2. Ksiądz Jan Dierżon. Kopernik ula. Praca zbiorowa pod red. ks. Eugeniusza Marciniaka. Toruń 2006
3. Tobiasz Mieczysław: Światowej sławy pszczelarz polski ks. dr Jan dzierżon. Wraszawa 1948
oraz
Kalendarz Pszczelarza na 2006 rok
pod redakcją Macieja Rysiewicza
Fotografie i teksty zostały przygotowane na podstawie materiałów zamieszczonych na:
http://www.kluczbork.pl/podstrony/mieszkancy.php
http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Dzier%C5%BCon
http://www.kluczbork.pl/kluczbork/historia/dzierzon.php
http://www.pedro007.webd.pl/index.php/ksiadz-jan-dzierzon
